Het is een bizarre tijd, eerder surreëel! Een onzekere tijd die de mens in de war brengt. Je wilt in jezelf kruipen, en wordt daartoe ook aangezet door een opgelegd isolement. Het roept vragen op, het maakt je onzeker. Ik zit zelf ook met heel wat vragen en ervaar vooral veel onzekerheid, zeker als ondernemer. Wat gaat de toekomst brengen? Eén ding is zeker, de wereld gaat er na deze crisis anders uitzien. Het leven terug aanvatten volgens de oude patronen en leven zoals tevoren lijkt niet meer mogelijk ook al zullen veel personen dit proberen. Ondanks heel wat vragen, twijfels en angsten ga ik toch op zoek naar antwoorden. Want dat is wie ik ben als mens en als psycholoog. Vanuit mijn expertise en beroepsmatig wil ik steeds mensen helpen om zich beter te laten voelen, hen terug hoop en energie geven en hen tonen welke stappen ze kunnen zetten om deze stressvolle situatie de baas te blijven. Het mentaal welbevinden versterken. Ik doe dit door inzichten te verschaffen en gerichte oplossingen aan te reiken. Dus in deze tijden waar ik dit niet face-to-face kan geven, wil ik van de situatie gebruik maken om dit online te doen. Me nuttig maken zelfs in deze situatie.
Laat ik eerst eens beginnen met te duiden en te benoemen wat er in deze periode gebeurt.
Hiervoor maak ik gebruik van de piramide van Maslow. De hamvraag was “wat motiveert en stimuleert mensen? Maslow stelde dat de mens altijd nastreeft om zijn behoeftes te bevredigen. Hij verdeelt de menselijke behoeften onder in vijf hiërarchische niveaus. Hij gaat er vanuit dat een nieuw niveau pas bereikt kan worden, wanneer het voorafgaande niveau bevredigd is. Volgens Maslow kan je geen niveau overslaan.
Welke zijn deze 5 basisbehoeften:
- Fysiologische behoeften: biologisch en psychologisch De behoefte aan voedsel, water, lucht en onderdak zijn fysiologische behoeften en vormen de onderste laag van de piramide van Maslow. Ze komen voort uit de biologische benodigdheden van de mens. Deze lichamelijke of organische behoeften vormen de basisbehoeften van een mens. Voorbeelden daarvan zijn: behoefte aan slaap, voedsel, drinken en andere lichamelijke zaken zoals sport en comfort.
- Veiligheidsbehoefte Elk mens is op zoek naar veiligheid, geborgenheid en stabiliteit. Het betreft een behoefte aan een veilige omgeving, vrij van bedreiging van het bestaan. Dit kan vertaald worden in rust, orde en gezondheid, structuur en stabiliteit. Voorbeelden zijn de veiligheid van een eigen huis, werkzekerheid.
- Sociale behoefte en acceptatie Ze weerspiegelen de wens van het individu om te worden geaccepteerd door anderen. Vriendschap, liefde en het gevoel ergens bij te horen spelen hier een belangrijke rol. De behoefte aan samenhorigheid.
- Behoefte aan erkenning De mens heeft behoefte aan waardering, erkenning en respect voor hetgeen men doet. Bij de behoefte aan waardering bracht Maslow een tweedeling aan. Enerzijds onderscheidt hij de behoefte aan zelfwaardering die kan voortkomen uit prestaties, bekwaamheid, onafhankelijkheid en vrijheid. Daarnaast speelt de waardering van anderen een belangrijke rol, zoals status, erkenning, waardering en gewichtigheid. Bevrediging van deze behoeften leidt tot gevoelens van zelfvertrouwen en het gevoel dat je nuttig bent in deze wereld. Het ontbreken van waardering zorgt ervoor dat je je minder competent voelt en heeft een negatief effect op je zelfvertrouwen. Complimenten, vertrouwen en zelfstandig laten functioneren, worden daardoor belangrijke motivatoren.
- Behoefte aan zelfontplooiing en zelfrealisatie Het betreft de ontwikkeling van bepaalde kwaliteiten en heeft te maken met persoonlijke ontwikkeling. Volgens Abraham Maslowheeft de mens altijd de drang om zich verder te ontwikkelen en nieuwe behoeften na te jagen en zichzelf te verbeteren in de dingen waar hij goed in is. Het is de behoefte die de mens voelt om te groeien, zijn capaciteiten volledig te benutten, zijn levensdoel te verwezenlijken en problemen beter te kunnen oplossen.
Als je kijkt naar deze 5 basisbehoeften zie je dat deze ten tijde van de corona niet vervuld worden. Enkel de eerste de fysiologische behoefte wordt bevredigd. Maslow beweert dat de behoeftes elkaar hiërarchisch opvolgen. Er zijn verschillende wetenschappers die dat aspect weerleggen. Ik geloof zelf ook niet dat de ene behoefte moet vervuld worden alvorens aan de andere behoefte kan voldaan worden. Ik zie dat nu in deze onzekere tijd. Ook als is er geen gevoel van veiligheid, is er onzekerheid en weinig sociaal contact toch zijn mensen bezig met zelfrealisatie en zoeken ze naar manieren om zich nuttig te maken. Ik geloof wel dat de mens nastreeft om deze basisbehoeften te vervullen maar niet in de hiërarchische indeling die Maslow vooropstelt. De verschillende behoeften kunnen in elkaar overlopen en ze kunnen per situatie verschillen.
Tips om toch aan deze basisbehoeften te kunnen voldoen:
- Gevoel van veiligheid en zekerheid creëren. Dat is niet gemakkelijk nu. Onze veiligheid wordt bedreigd en het gaat dan niet om een aanslag of een terreur. Nee het betreft een fysieke bedreiging die je gezondheid en je voorbestaan bedreigt. Beide situaties hebben wel gemeen dat ze de veiligheid in gedrang brengen waarbij je vrijheid je ontnomen wordt. Daarom is het essentieel dat je een veilige omgeving creëert en dat kan nu in de vorm van een veilige thuisomgeving. Het advies ‘blijf in je kot’ helpt je hierbij en beschermt je tegen het gevaar wat ons bedreigt. Dat onveilig gevoel maakt de mensen onzeker en zorgt voor angsten en twijfels. Dit is niet evident om in deze onzekere situatie zekerheid te creëren. Want men weet niet wat er gaat gebeuren, wanneer stopt het isolement, hoe gaat het daarna zijn wat werk, school en het leven betreft? Toch is het belangrijk dat je op zoekt gaat naar zekerheden. Focus op datgene wat je wel weet. Bijvoorbeeld:
- Je weet dat dit slechts een tijdelijke situatie is en op korte tijd gaat eindigen.
- Op vlak van werk kan je zoeken naar andere invullingen van je werk. Is het mogelijk om online te gaan werken. Dit kan misschien een aanvulling zijn van je werk.
- Er is ook de zekerheid van dat er genoeg eten en drinken is en wc-papier ? Onze fysiologische behoeften worden nog steeds bevredigd.
- Nog een zekerheid is dat je er niet alleen voor staat. We moeten er met zijn allen door en dat valt soms niet mee. Maar meerdere personen over heel de wereld moeten dit doorstaan en er wordt ook hulp aangeboden in de vorm van zorg en financiële ondersteuning. En ook al is de toekomst nu onduidelijk en onzeker, we moeten dit niet alleen meemaken wat een troost kan zijn.
- Behoefte aan samenhorigheid en genegenheid, liefde en vriendschap. Sociaal contact wordt ons ontzegd. Zelfs al zijn we omringd door gezinsleden moeten we oppassen met elke vorm van contact en intimiteit. Geen kussen geven en afstand bewaren. Toch zoeken mensen alternatieve manieren want de mens is nu eenmaal een sociaal wezen. We gebruiken nu nog meer sociale media en andere communicatiekanalen om met familie en vrienden in contact te komen. Je kan zelfs je familie of vrienden uitnodigen voor online etentjes. Weet hier ook dat dit isolement tijdelijk is. Veel mensen verheugen zich op het weerzien van hun familie en vrienden. Het voordeel is dat je iets nog meer mist als het er even niet meer is. Dus gaan we familie en vrienden achteraf des te meer gaan koesteren en extra waarderen.
- Waardering en erkenning. Er zijn heel wat mensen die nu moeten blijven werken en die zich tegelijk enorm inzetten om voor anderen te zorgen. Het gaat om zorgend personeel, winkeliers, postbodes, vrachtwagenchauffeurs, politieagenten, leerkrachten,… Mensen die voorzien in de basisbehoeften van anderen. Deze mensen verdienen een dikke pluim, waardering en erkenning. Een gezamenlijk applaus, symbolische acties zoals een wit laken uithangen, een vriendelijk gebaar. Dit helpt om onze bewondering en appreciatie uit te drukken.
- Erkenning door anderen is belangrijk voor je zelfvertrouwen maar zelfwaardering is eens zo essentieel. Ieder van ons draagt zijn steentje bij. Diegene die zorgen voor anderen doen iets tastbaars maar de anderen doen dit door zich te houden aan de maatregelen en door zichzelf en anderen vooral oudere mensen te beschermen tegen dit dreigend gevaar.
- Fier en trots zijn op jezelf mag hier. We doen het toch maar allemaal!
Daarom vond ik het zo nobel dat de Premier, op de persconferentie, haar betoog startte met dankbetuiging aan al de Belgen voor de immense inspanningen die ze leveren. Een applaus voor ons allemaal.
- Zelfontplooiing en zelfrealisatie. Het lijkt hier zo ver weg. Toch is het tegendeel waar! In stressvolle situaties worden bepaalde karaktertrekken sterk benadrukt. Doorzettingsvermogen, oplossingsgericht, creatief, empathisch vermogen, anderen willen helpen,… Maar ook de minder sterke punten worden uit vergroot. Pessimisme, wantrouwen, passiviteit, tegendraads zijn, minder volgzaam,… In deze periode kom je sowieso jezelf tegen.
- Ga op zoek naar jezelf. Je hebt er nu de tijd voor ? Wie ben je, wat doe je in tijden van stress en onzekerheid, belet het je om te functioneren of zoek je juist oplossingen om het beste ervan te maken?
- Hoe dan ook, angsten en zorgen hebben nu is niet abnormaal. Laat het toe en ga het niet uit de weg, omarm het. Het kan je leren nadenken en bezinnen waarvoor je bang bent, wat je uit de weg gaat. Bij angsten speelt vooral het verlies van controle over de situatie een rol. Dus ga eens na wat je nodig hebt om de controle terug te krijgen. Trotseer je angsten door ze in de ogen te kijken.
- Draag goed zorg voor je. Wees niet te hard voor jezelf. Focus op de goede kanten van jezelf en zie wat je wel allemaal goed doet. En misschien ontdek je wel iets van jezelf dat jezelf verbaast.
Bijkomende tips:
- Gebruik je tijd nuttig:
- Gebruik de tijd om aan zaken te werken waar je anders niet toe kwam. Tevoren zaten meerdere personen in een soort ratrace waardoor ze bijna geen tijd hadden voor hobby’s, het gezin, klusjes, goede work/life balance. Nu krijg je de tijd om hierin verandering te brengen.
- Neem de tijd om tot rust te komen. Zoek naar manieren die je kunnen helpen om te ontspannen. Als je angsten je parten spelen, zoek dan wat je kan doen om deze angstgevoelens om te buigen naar positieve gedachten. Let ook op je ademhaling. Bij stress adem je vaak te snel waardoor je het sympatische zenuwstelsel activeert, dat ook actief is wanneer je je in een levensbedreigende situatie bevindt. Je hartslag en bloeddruk gaan dan ook omhoog en je maakt extra stresshormonen aan. Dit geeft een erg onbehaaglijk gevoel en heeft ook een negatieve invloed op je weerstand. Dus als je de stress voelt opkomen, probeer dan rustig en diep te ademhalen.
- Ontspannende activiteiten
- Als we angstig zijn en allerlei belemmerde overtuigingen hebben, heeft dit een invloed op ons lichaam en op ons autonoom zenuwstelsel. We voelen ons slecht, gaan situaties vermijden, krijgen klamme handen en angstzweet en denken niet meer zo realistisch. Als we blij zijn daarentegen zorgt dat voor een productie van positieve chemische stoffen zoals serotonine en dopamine. We gaan dan ook gemakkelijker lachen omdat onze spieren reflexmatig reageren op die goede emotie. Een blij gezicht zorgt voor blije hersenen en gaat ons denken weer positief beïnvloeden en ons rust geven.
Met dit in het achterhoofd kan volgende oefening je misschien helpen.
- Adem diep in
- Tover een glimlach op je gezicht
- Adem uit
- En grinnik nog even na.
- Zoek naar manieren die je helpen om te ontspannen. Misschien moet je hier even creatief mee omgaan. Als je bijvoorbeeld naar de sauna ging om te ontspannen, dit kan nu niet meer. Maar een goed bad, met kaarsjes, goede geurtjes kan het misschien wel vervangen. Iets gaan drinken met vrienden gaat ook niet meer. Maar doe een goede fles wijn open of drink een pint en skype ondertussen met je vrienden. Het geeft een beetje hetzelfde gevoel. Het voornaamste is dat je relaxt en even je zorgen vergeet. Dus verwen jezelf .
- Zingen en dansen. Muziek helpt om anderen een hart onder de riem te steken. Het kan je hoop en energie geven. Door te dansen neem je heel wat stress weg. Dus zing en dans tezamen met je gezinsleden. Dit in groep doen geef je nog meer een boost. Ik zit zelf in een musical groep en door de corona mogen we niet meer samenkomen. Dus heb ik voorgesteld om op afstand een lied te zingen, individueel op te nemen en dat te monteren tot één geheel. Het heeft een erg toepasselijke titel “alles komt ooit weer goed”!
- Zoek naar zaken om dankbaar over te zijn. Sta stil bij alles wat wel goed loopt. Ga eens na waar je dankbaar over kunt zijn. Een mooie dag met veel zon, kunnen genieten van de mooie natuur, toegang krijgen tot informatie en tot gezondheidszorg, financiële ondersteuning ontvangen,… Dankbaarheid voelen geeft je veel positieve energie en kracht om beter met moeilijkheden om te gaan.
- Zorg voor structuur. Bouw routine op in je dagdagelijkse leven. Stel een planning op, zorg voor regelmaat. Zeker voor kinderen is dit belangrijk. Het geeft een houvast.
- En draag goed zorg voor jezelf en de mensen in je directe omgeving. We moeten er samen door en Yes We Can! Wees lief voor elkaar en geef elkaar en jezelf af en toe eens een mooi compliment. Geef jezelf een pluim, wees fier en trots op jezelf als je weer eens het beste van jezelf hebt gegeven. Geloof in jezelf en in je eigen kunnen en zie het compliment van anderen als een erkenning daarvan. Omdat ik het geven van complimenten wil aanmoedigen heb ik zelf complimentenkaarten gecreëerd. Als je het moeilijk vindt om een compliment uit te spreken, kan het helpen om een kaartje af te geven aan de persoon. Het is toch een persoonlijk gebaar omdat je de betreffende persoon op een speciale manier bedankt. Als je interesse hebt in deze complimentenkaarten kan je mij steeds contacteren op ilona@i-matter.be
Alleszins veel moed in deze bizarre en onzekere tijden. Ik hoop dat ik je toch wat heb kunnen helpen. Want dat is wat ik nastreef, anderen op weg helpen en te leren hoe ze moeilijkheden kunnen trotseren met een energiek en hoopvol gevoel als resultaat.
Focus op het goede, geloof in jezelf want we zijn veerkrachtiger dan dat we denken.
En aarzel niet om professionele hulp te zoeken als je het nodig hebt zelf al is het online. Je kan mij steeds bereiken via e-mail: ilona@i-matter.be of via gsm 0476/527253
VEEL SUCCES!